Veel mensen realiseren zich niet dat een paar extra kilo’s bij hun hond meer schade kan aanrichten dan ze denken. Overgewicht bij oudere honden is geen kwestie van een iets voller figuur; het kan ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals gewrichtspijn, hartziekten en zelfs een kortere levensverwachting. In deze blog leg ik uit waarom overgewicht zo schadelijk is, hoe je herkent of je hond te zwaar is en wat je kunt doen om hem weer op een gezond gewicht te krijgen.
Waarom overgewicht een groot probleem is voor oudere honden
Overgewicht is een sluipend gevaar. Honden worden niet van de ene op de andere dag te zwaar, en vaak wennen eigenaren aan het extra gewicht. Bovendien komt overgewicht zo vaak voor dat het zo ongeveer normaal begint te lijken. Als je vooral te dikke honden om je heen ziet wordt het lastiger om het als zodanig te herkennen. Maar die extra kilo’s kunnen een groot verschil maken voor de gezondheid en het welzijn van je hond.
Wat zijn een aantal van de problemen die kunnen ontstaan?
Gewrichtsproblemen
Veel oudere honden hebben al last van stijve gewrichten of artrose. Extra gewicht legt nog meer druk op de gewrichten, waardoor de klachten verergeren. Elke kilo te veel betekent extra belasting – het is alsof de hond continu een te zware rugzak meedraagt. Dit kan zorgen voor meer pijn en minder mobiliteit, waardoor de hond minder wil bewegen – en zo ontstaat een vicieuze cirkel.
Hartproblemen
Overgewicht betekent ook extra werk voor het hart. Een hond met overgewicht heeft een grotere kans op hoge bloeddruk en hartproblemen, zeker als hij al wat ouder is. Het hart moet harder pompen om het lichaam van zuurstof en voedingsstoffen te voorzien, wat kan leiden tot een verzwakte hartspier of hartfalen. Studies tonen aan dat oudere honden met overgewicht een 3-5x grotere kans op hartproblemen hebben dan leeftijdgenoten met een gezond gewicht.
Diabetes (suikerziekte)
Overgewicht verhoogt ook het risico op diabetes bij honden. Vetweefsel maakt het lichaam minder gevoelig voor insuline, waardoor de bloedsuikerspiegel stijgt. Dit kan leiden tot insulineresistentie en uiteindelijk tot diabetes, een aandoening die levenslange behandeling en regelmatige controle vereist.
Kortere levensverwachting
Misschien wel het meest schokkende: uit onderzoek blijkt dat honden met overgewicht gemiddeld korter leven dan honden met een gezond gewicht. Een bekende studie van Purina toonde aan dat honden die 25% minder voer kregen dan hun soortgenoten gemiddeld bijna twee jaar langer leefden. Twee jaar langer met je hond – dat is een enorm verschil.
Vetweefsel is niet passief
Vroeger dachten we dat vetweefsel een passief opslagorgaan voor extra energie was, en dat het verder niet zoveel deed. Maar inmiddels is gebleken dat dat niet klopt: vetweefsel is een actief orgaan dat hormonen en ontstekingsstoffen produceert. Het produceert o.a. hormonen die te maken hebben met de regulering van eetlust. Die wordt ontregelt, en dat kan ervoor zorgen dat een te dikke hond toch chronisch honger heeft, en meer bedelt naarmate het lichaamsgewicht toeneemt.
Daarnaast produceert vetweefel diverse stoffen die ontstekingensprocessen in het lichaam bevorderen. Dat kan dan weer leiden tot chronische laaggradige ontstekingen in het lichaam. Dat is bij mensen ook zo, en we weten dat dat bijdraagt aan problemen zoals gewrichtsontstekingen, allergieën, hartziekten en zelfs een verhoogd risico op bepaalde vormen van kanker.
Hoe weet je of je hond te zwaar is?
Veel mensen merken niet dat hun hond te zwaar is, vooral als het gewicht langzaam toeneemt. Daarnaast hebben sommige hondenrassen een dikke of lange vacht, waardoor het extra gewicht niet meteen opvalt.
De eerste check is natuurlijk de weegschaal. Het is verstandig om je hond met enige regelmaat te wegen, en liefst steeds op dezelfde weegschaal omdat weegschalen onderling best wel wat kunnen verschillen. Maar het getal op de weegschaal vertelt niet het hele verhaal!
Daarnaast is er een manier om het gewicht van je hond te beoordelen, is door zowel te voelen als te kijken.
Dat kun je heel goed zelf thuis doen. De volgende drie simpele checks geven een goed beeld:
- Voel de ribben
Leg je handen op de borstkas van je hond, net achter de schouders. Je zou de ribben moeten kunnen voelen zonder hard te drukken. Je kunt het gevoel vergelijken met de knokkels van je hand als je die plat op een tafel legt. Je voelt dan makkelijk de botjes, maar wel met een laagje weefsel erover. Dat is wat je graag wilt, dat hoort bij een gezond gewicht. Liggen ze verborgen onder een dikke laag vet? Dan is er sprake van overgewicht. - Kijk naar de taille
Bekijk je hond van bovenaf. Bij een gezond gewicht heeft hij een duidelijke taille, een lichte ‘inkeping’ achter de ribben. Is de taille nauwelijks zichtbaar of ontbreekt die helemaal? Dan is je hond waarschijnlijk te zwaar. Zoals gezegd is het bij honden met een dikke of lange vacht belangrijk om niet alleen te kijken, maar ook naar de taille te voelen. Daarvoor laat je je handen over de rug naar achteren glijden, en voel je of er een taille voelbaar is net achter de ribben. - Controleer de buiklijn
Kijk naar je hond vanaf de zijkant. Vanaf het diepste punt van de borstkas zou er een glooiende lijn naar boven richting de achterpoten moeten zijn. Dat noemen we een opgetrokken buiklijn. Is de buiklijn recht of zelfs naar beneden hangend? Dan is dat een teken van overgewicht.
Deze drie controles samen geven een goed beeld of er sprake is van overgewicht of niet, en ook in welke mate.
Wat kun je doen als je hond te zwaar is?
Het is altijd een goed idee om bij een hond die duidelijk te zwaar is een bloedonderzoek te doen om te kijken daar niets geks in gevonden wordt. Als de hond bijvoorbeeld een schildklier probleem heeft dan zal afvallen heel slecht lukken, zelfs met alle maatregelen die ik nu ga bespreken. Voor een in principe gezonde hond zou je het als volgt kunnen aanpakken:
Eerlijk kijken naar snacks en tussendoortjes
Het is helaas erg makkelijk om meer snacks te geven dan je in de gaten hebt. Ze kunnen ook zo ontzettend lief kijken… en we verwennen ze nou eenmaal graag! Je kunt jezelf controleren door bijvoorbeeld een dag lang alles wat je je hond aan extra’s geeft op te schrijven. Iedereen die de hond wat geeft moet dat doen, zodat je na een of een paar dagen een beeld hebt van wat er precies gegeven wordt. Wat ook een handige methode kan zijn om inzicht te krijgen in hoeveel snacks je hond per dag krijgt, is door een lege pot op het aanrecht te zetten. Iedere keer als je hond iets krijgt, leg je eenzelfde snackje in de pot. Aan het eind van de dag zie je precies hoeveel extra’s hij heeft gekregen.
Voeding afwegen in plaats maatbekers gebruiken
Veel mensen gebruiken een maatbeker om voer af te meten, maar uit onderzoek blijkt dat dit erg onnauwkeurig is. Een klein verschil per dag kan op de lange termijn veel extra calorieën betekenen. Gebruik daarom altijd een keukenweegschaal om de exacte hoeveelheid voer af te meten.
Meer bewegen helpt, maar voeding is belangrijker
Beweging is goed voor de gezondheid en helpt spiermassa te behouden, maar het is niet de snelste manier om af te vallen. Vergelijk het met mensen: het kost veel meer moeite om een donut eraf te sporten dan om hem gewoon niet te eten. Kleine aanpassingen in de voeding maken vaak een groter verschil dan extra beweging. En eigenlijk is dat goed nieuws, want het valt niet altijd mee om een oudere hond die te maken heeft met artrose of andere gezondheidsproblemen meer beweging te geven op een verantwoorde manier. Maar over de voeding hebben we heel veel controle!
Speciale dieetvoeding als minder voeren niet werkt
Soms kan het werken om minder voer te geven, maar als je minder dan 80-85% van de aanbevolen hoeveelheid geeft, krijgt je hond mogelijk niet genoeg voedingsstoffen binnen. In dat geval kan speciale dieetvoeding een uitkomst zijn. Dit soort voeding bevat minder calorieën, maar wel alle essentiële voedingsstoffen, en helpt honden afvallen zonder constant honger te hebben. Dat is voor iedereen wel zo fijn, in de eerste plaats natuurlijk voor de hond – continu honger hebben is echt vervelend. Door – al dan niet tijdelijk – op speciale dieetvoeding over te gaan kan de hond lekker eten en een gevoel van verzadiging hebben.
Tenslotte
Overgewicht is een veel voorkomend gezondheidsprobleem bij honden, en helaas wordt het nogal eens onderschat. En het valt ook vaak echt niet mee om het gewicht er weer af te krijgen. Maar met de wetenschap dat je je hond mogelijk jaren langer bij je hebt, is een dieet vaak beter vol te houden. Het is voor de goede zaak! En met een gericht stappenplan kun je ervoor zorgen dat je hond niet alleen slanker wordt, maar zich ook beter voelt en minder risico’s op diverse gezondheidsproblemen heeft.
Wil je graag wat extra’s doen voor de gezondheid en de vitaliteit? In mijn ebook Bowl Boosters: 10 Superfoods voor honden ontdek je hoe je met eenvoudige, gezonde ingrediënten de weerstand en vitaliteit van je hond kunt verbeteren – zonder extra kilo’s. Je vindt het ebook hier.
